विलोम शब्द / विपरीतार्थक शब्द – Vilom Shabd In Hindi

Rate this post

विलोम शब्द / विपरीतार्थक शब्द – Vilom Shabd In Hindi : दोस्तों इसमें हमने विलोम शब्द क्या है? विलोम शब्द का क्या अर्थ होता है, विलोम शब्द रूपी सभी जानकारी हमने हिंदी में संपूर्ण जानकारी सहित इस आर्टिकल पर दिया है जिसे बड़ों के साथ-साथ vilom shabd in hindi class 2, 3, 4, 5 के भी बच्चे बड़े ही आसानी से विलोम शब्द को समझ सकते हैं। किसी भी शब्द का विपरीत या उल्टा अर्थ देने वाले शब्द विलोम शब्द (Vilom Shabd) कहलाते है। 

विलोम शब्दों को अंग्रेजी में Antonyms भी कहा जाता है। विलोम शब्द / विपरीतार्थक शब्द (Vilom Shabd) यानि की विपरीत अर्थ वाले शब्द। विलोम शब्द को अंग्रेजी भाषा में “Antonyms” कहा जाता है। इस आर्टिकल में हम विलोम शब्द कैसे बनते है और कई शब्दों के विलोम शब्द देखेंगे।

विलोम शब्द, जो शब्द है उसका विपरीत या उलटे अर्थ वाला शब्द है। सबसे पहले यह जान लेते है की विलोम शब्द बनते कैसे है ? उसके बाद शब्द और उनके विपरीतार्थक शब्द देखेंगे।

Table of Contents

विलोम शब्द कैसे बनते है?

उपसर्ग जोडकर : शब्द में अ, अप, अन,निस्, निश्, निष्,निर्, वि, प्रति, दूर, दुस, कु जैसे उपसर्ग जोडकर विलोम शब्द बनाया जाता है।

जैसे : सुपात्र- कुपात्र, सच्चरित्र- दुश्चरित्र, अभिमान- निरभिमान, तेज- निस्तेज, इत्यादि।

उपसर्ग परिवर्तन द्वारा : उपसर्ग को बदलकर भी Vilom shabd बनाये जा सकते है।
जैसे : अग्रज- अनुज, कपूत- सपूत

लिग़ परिवर्तन द्वारा : शब्द का लिंग परिवर्तित करके भी विपरीतार्थक शब्द बनाये जा सकते है।
जैसे : हाथी- हथनी, नर- नारी, स्त्री-पुरुष

स्वतंत्र शब्दों द्वारा, प्रचलित शब्दों द्वारा, नञ् समास के द्वारा, भिन्न शब्द द्वारा भी विलोम शब्द बनाये जा सकते है।

यह भी पढ़ें : समास की परिभाषा, भेद और उदाहरण सहित । Samas In Hindi

100 विलोम शब्द हिंदी में । vilom shabd in hindi

‘अ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • अकंटक × कंटकित
  • अंत × आदि
  • अक्षम × सक्षम
  • अंतरंग × बहिरंग
  • अदृश्य × दृश्य
  • अंतर्दनन्द् × बहिर्दन्द्र
  • अस्तित्व × अनस्तित्व
  • अंतर्मुखी × बहिर्मुखी
  • अभिमुख × प्रतिमुख
  • अंदर × बाह
  • अभिप्रेतव × अनमभिप्रेत
  • अंधकार × प्रकाश
  • अधिमूल्यन × अवमूल्यन
  • अकंर्मक × सकर्मक
  • अवर × प्रवर
  • अकाल × सुकाल
  • अवनति × उन्नति
  • अग्र × पश्च
  • अर्पण × ग्रहण
  • अगला × पिछला
  • अभिज्ञ × अनभिज्ञ
  • अच्छा × बुरा
  • अनागत × विगत
  • अधम × उत्तम
  • अधिकृत × अनधिकृत
  • अध्यवसाय × अनध्यवसाय
  • अथाह × छिछला
  • अधोमुखी × ऊर्ध्वमुखी
  • अनाथ × सनाथ
  • अधोगामी × ऊर्ध्वगामी
  • अविचल × विचल
  • अति × अल्प
  • अविस्मरणीय × विस्मरणीय
  • अथ × इति
  • अनुराग × विराग
  • अनुकूल × प्रतिकूल
  • अवनि × अम्बर
  • अर्पण × ग्रहण
  • अस्त्रीकरण × निरस्त्रीकरण
  • अनिवार्य × वैकल्पिक
  • अवलम्ब × निरालम्ब
  • अल्युत × ज्युत
  • अद्यत × अनुद्यत
  • अस्त × उदय
  • अनुलोम × प्रतिलोम/विलोम
  • अमित × परिमित
  • अविर्भाव × तिरोभाव
  • अवर × प्रवर
  • अल्प × अधिक, बहु
  • अनाथ × सनाथ
  • अधूरा × पूरा
  • अनभिज्ञ × भिज्ञ, अभिज्ञ
  • अंगीकार × अस्वीकार
  • अर्जन × व्ययन
  • अक्खड़ × विनीत
  • अवलंब × निरालंब
  • अपेक्षा × उपेक्षा, अनपेक्षा
  • अवनति × उन्नति
  • अग्रज × अनुज
  • अल्पज्ञ × बहुज्ञ, सर्वज्ञ
  • अदोष × सदोष
  • अल्पायु × दीर्घायु
  • अज्ञ × विज्ञ, अभिज्ञ
  • अवनत × उन्नत
  • अनुग्रह × विग्रह
  • अगला × पिछला
  • अंत × आदि, आरंभ
  • अमृत × विष
  • अमावस्या × पूर्णिमा
  • अलभ्य × लभ्य
  • अग्रिम × अंतिम
  • अमीर × गरीब
  • अस्त × उदय
  • अरुचि × रुचि, सुरुचि
  • अमर × मर्त्य
  • अथ × इति
  • अगम्य × गम्य
  • अचल × चल
  • अभिव्यक्त × अनभिव्यक्त
  • असली × नकली
  • अग्नि × जल
  • अनुराग × विराग
  • अपमान × सम्मान, मान
  • अनुरक्ति × विरक्ति
  • अकारण × सकारण
  • अधुनातन × पुरातन
  • अधर्म × सद्धर्म, धर्म
  • अतिथि × अतिथेय
  • अंधकार × प्रकाश
  • अति × अल्प
  • अपेक्षित × अनापेक्षित
  • अल्पकालीन × दीर्घकालीन
  • अनुकूल × प्रतिकूल
  • अतिवृष्टि × अनावृष्टि
  • अनुरक्त × विरक्त
  • अभ्यस्त × अनाभ्यस्त
  • अकंटक × कंटकपूर्ण
  • अवनि × अंबर
  • अध्यवसाय × अनध्यवसाय
  • अनुनासिक × निरनुनासिक
  • अंतर्द्वद्व × बहिर्द्वद्व
  • अल्पसंख्यक × बहुसंख्यक
  • अंतर्मुखी × बहिर्मुखी
  • अनाहूत × आहूत
  • अंशत: × पूर्णत:
  • अंकुश × निरंकुश
  • अनिवार्य × ऐच्छिक, वैकल्पिक
  • अधोगामी × ऊर्ध्वगामी
  • अनुलोम × प्रतिलोम, विलोम
  • अभिमानी × निराभिमानी
  • अभिशाप × आशीष, वरदान
  • अर्पित × अनर्पित
  • अधिकृत × अनधिकृत
  • अपव्यय × मितव्यय
  • अधिमूल्यन × अवमूल्यन
  • अधोमुख × उर्ध्वमुख
  • अंतरिम × स्थाई, अंतिम
  • अनायास × सायास

यह भी पढ़ें :  Hindi Name Of Month | हिंदी-इंग्लिश में महीनों के नाम जाने

‘आ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • आकाश × पाताल
  • आकलन × विकलन
  • आहार × निराहार
  • आदृत × अनादृत
  • आगत × अनागत
  • औपचारिक × अनौपचारिक
  • आगामी × विगत
  • आगामी × विगत, प्रगामी
  • आचार × अनाचार
  • आस्था × अनास्था
  • आदर × अनादर/निरादर
  • आचार × अनाचार
  • आतुर × अनातुर
  • आकर्षक × अनाकर्षक
  • आश्रित × अन्त
  • आहार × निराहार
  • आध्यात्मिक × भौतिक
  • आडंबर × निराडंबर
  • आविर्भाव × तिरोभाव
  • आरोह × अवरोह
  • आदृत × अनादृत
  • आशा × निराशा
  • उत्साह × निरुत्साह
  • आस्तिक × नास्तिक
  • आरोहण × अवरोहण
  • आजादी × गुलामी
  • आग्रह × दुराग्रह
  • आय × व्यय
  • आधार × निराधार
  • आपद × निरापद
  • आग × पानी
  • आद्य × अंत्य
  • आशा × निराशा
  • आसक्त × अनासक्त
  • आशावादी × निराशावादी
  • आरोहण × अवरोहरण
  • आशीष × अभिशाप
  • आरूढ़ × अनारूढ़
  • आगमन × प्रश्थान
  • असाध्य × साध्य
  • आकुंचन × प्रसारण
  • आत्मा × परमात्मा, अनात्मा
  • आसक्त × अनासक्त
  • आकांक्षा × अनाकांक्षा
  • आहत × अनाहत
  • आदान × प्रदान
  • आस्था × अनास्था
  • आयात × निर्यात
  • आरूढद × अनारूढ
  • आहत × अनाहत
  • आज़ादी × गुलामी
  • आकाश × पाताल
  • आदि × अन्त
  • आलंब × निरालंब
  • आवृत्त × अनावृत्त
  • आना × जाना
  • आश्चर्य × अनाश्चर्य
  • आवृत × अनावृत
  • आद्र × शुष्क
  • आग्रह × अनाग्रह, दुराग्रह
  • आकर्षण × विकर्षण
  • आकीर्ण × विकीर्ण
  • आक्रमण × प्रतिरक्षण
  • आधार × लंब, निराधार
  • आस्तिक × नास्तिक
  • आकर्षण × विकर्षण, प्रतिकर्षण
  • आत्मीय × अनात्मीय
  • आलोक × अंधकार, तिमिर
  • आत्मविश्वास × आत्मसंशय
  • आवरण × निरावरण, अनावरण
  • आलोक × तिमिर
  • आभ्यंतर × बाह्य
  • आवश्यक × अनावश्यक
  • आकार × निराकार
  • आरोही × अवरोही
  • आर्द्र × शुष्क, अनार्द्र
  • आय × व्यय
  • आगमन × गमन, निर्गमन, प्रस्थान
  • आयात × निर्यात
  • आदर × अनादर, निरादर
  • आत्यन्तिक × परिमित
  • आर्ष × अनार्ष
  • आशंका × विश्वास
  • आराध्य × दुराध्य
  • आघात × अनाघात
  • आवर्तक × अनावर्तक/विवर्तक
  • आह्वान × विसर्जन
  • आद्य × अन्त्य
  • आकीर्ण × विकीर्ण
  • आरम्भ × अन्त
  • आकस्मिक × सामयिक
  • आहत × अनाहूत
  • आमिष × निरामिष
  • आमन्त्रित × अनामन्त्रित
  • आनन्दगय × किपादपर्ण
  • आहार्य × अनाहार्य
  • आभ्यन्तर × बाह्य
  • आडम्बर × सादगी
  • आज्ञा × अवज्ञा
  • आर्य × अनार्य

‘इ, ई’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • इति × अथ
  • इज्जत × बेइज्जत
  • इहलोक × परलोक
  • इधर × उधर
  • इष्ट × अनिष्ट
  • इहलोक × परलोक
  • ईश्वर × अनीश्वर
  • इतिश्री × श्री गणेश
  • ईमानदार × बेईमान
  • इच्छुक × रा अनिच्छुक
  • इच्छा × अनिच्छा
  • इ्ष्ट × अनिष्ट
  • ईद × मुहर्रम
  • इच्छा × अनिच्छा

यह भी पढ़ें : 1 से 100 तक हिन्दी में गिनती । Hindi Ginti 1 To 100

‘उ,ऊ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • उच्च × निम्न
  • उत्तम × अधम
  • उन्मूलन × रोपण
  • उदय × अस्त
  • उत्तरार्द्ध × पूर्वार्द्ध
  • उपमान × व्यतिरेक
  • उत्तीर्ण × अनुत्तीर्ण
  • उत्तर × दक्षिण
  • उत्पत्ति × प्रलय
  • उत्थान × पतन
  • उत्कृष्ट × निकृष्ट
  • उद्घाटन × समापन
  • उपयोग × दुरुपयोग
  • उत्पत्ति × विनाश
  • उत्तरायण × दक्षिणायन
  • उन्नयन × पलायब
  • उत्कर्ष × अपकर्ष
  • उर्वरा × बंजर
  • उद्देश्य × निरूद्देश्य
  • उचित × अनुचित
  • उपकार × अपकार
  • उक्त × अनुक्त
  • उपरि × अधः
  • उत्तीर्ण × अनुत्तीर्ण
  • उपस्थित × अनुपस्थित
  • उद्गम × विलय
  • उद्यम × आलस्य
  • उद्धत × विनतत
  • उद्यमी × निरुद्यम
  • उषा × संध्या
  • उत्थान × पतन
  • उदार × अनुदार/कृपण
  • उधार × नकद
  • उष्ण × शीतल
  • ऊर्ध्व × अधर
  • उपमेय × अनुपमेय
  • उद्घाटन × समापन
  • उत्कर्ष × अपकर्ष
  • उपादेय × अनुपादेय
  • उन्नूनन × संपण × वी
  • उपयुक्त × अनुपयुक्त
  • उधार × नकद
  • उत्साह × निरुत्साह, अनुत्साह
  • उग्र × सौम्य
  • उपयोगी × अनुपयोगी
  • उदयाचल × अस्ताचल
  • उत्तम × अधम, अनुत्तम
  • उद्यमी × निरुद्यम
  • उपमेय × उपमान, अनुपमेय
  • उपयोग × अनुपयोग
  • उद्धत × विनीत, अनुद्धत, सौम्य
  • उच्च × निम्न
  • उदयाचल × अस्ताचल
  • उपयुक्त × अनुपयुक्‍त
  • उदार × कृपण, अनुदार
  • उल्लास × विषाद
  • उदात्त × अनुदात्त
  • उन्मुख × विमुख
  • उत्तेजित × शमित
  • उज्ज्वल × धूमिल
  • उपसर्ग × प्रत्यय, परसर्ग
  • उचित × अनुचित
  • उपभुक्त × अनुपभुक्त
  • उस्ताद × चेला
  • उपचय × अपचय
  • उत्कृष्ट × निकृष्ट
  • उत्तम × अधम, अनुत्तम
  • उत्तीर्ण × अनुत्तीर्ण
  • उक्त × अनुक्त
  • उद्भव × अवसान
  • उद्वत × विनत
  • उदातत × अनुदात्त
  • उर्वर × अनुर्वर, बंजर, ऊसर
  • उदित × अस्त
  • ऊँच × नीच
  • उद्देग × निरुद्रेग
  • उपचार × अनुपचार
  • उत्तेजन × प्रशमन
  • उन्मीलन × निमीलन
  • उपसर्ग × प्रत्यय
  • उपस्थित × अनुपस्थित
  • उल्लंघन × अनुल्लंघन
  • उपार्जित × अनुपार्जित
  • ऊष्मा × शीतलता
  • ऊँच × नीच
  • उत्तरार्द्ध × पूर्वार्द्ध
  • उदग्र × अनुदग्र
  • ऊर्ध्व × अघो
  • उन्नत × अवनत
  • ऊधम × विनय

यह भी पढ़ें : Roman Ginti 1 से 100 तक रोमन गिनती सीखें 

‘ए, ऐ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • एकाधिकार × सर्वाधिकार
  • एकतंत्र × बहुतंत्र
  • एकेश्वरवाद × बहुदेववाद
  • एड़ी × चोटी
  • एकार्थक × अनेकार्थक
  • ऐतिहासिक × अनैतिहासिक
  • एकाग्रचित्त × अन्यमनस्क
  • एकांगी × सर्वंगीण
  • एषणा × × अनैषणा
  • एक × अनेक
  • एकल × समूह
  • एक तंत्र × बहुतंत्र
  • एकमुखी × बहुमुखी
  • ऐहिक × पारलौकिक
  • एकत्र × विकीर्ण
  • एश्वर्य × अनैश्वर्य
  • एक × अनेक
  • एकता × अनेकता
  • एड़ी × चोटी
  • एकत्र × विकीर्ण
  • एकत्र × चंचल
  • ऐश्वर्य × अनैश्वर्य
  • एकता × अनेकता
  • एकेश्वरवाद × बहुदेववाद
  • एकांगी × अनेकांगी
  • एकाधिकार × सर्वाधिकार
  • एकपक्षीय × बहुपक्षीय
  • एक निष्ठ × सर्वनिष्ठ
  • ऐहिक × पारलौकिक
  • ऐच्छिक × अनैच्छिक
  • ऐतिहासिक × अनैतिहासिक
  • एकाग्रता, स्थिरता × चंचलता, चपलता
  • ऐक्स × अनैक्‍दय
  • ऐच्छिक × अनैच्छिक
  • ऐन्द्री × इन्द्र
  • ऐश्व्य × अनेश्वर्य

‘ओ,ऋ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • ऋणात्मक × धनात्मक
  • औरस × दत्तक
  • ऋजुता × वक्रता
  • औषधि × अनौषधि
  • औचित्य × अनौचित्य
  • औदार्य × अनौदार्य
  • औरत × आदमी
  • ओछा × गम्भीर
  • ऋजु × वक्र
  • ओतप्रोत × विहीन
  • ऋण × धन
  • औरत × मर्द
  • ऋत × अनृत
  • औपचारिक × अनौपचारिक
  • ऋद्धि × विपन्न
  • औचित्य × अनौचित्य
  • ओजस्वी × निस्तेज
  • औदित्य × अनौदित्य

‘क’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • कृष्ण × श्वेत, शुक्ल
  • कलंकित × निष्कलंक
  • कटु × मधु, मृदु
  • कनिष्ठ × ज्येष्ठ
  • कर्म × निष्कर्म, अकर्म
  • काटूय × अकादय
  • कलुष × निष्कलुष
  • क्रय × विक्रय
  • करूणा × क्रूरता
  • कुटिल × सरल
  • कर्मठ × अकर्मण्य, अकर्मठ
  • कर्म × निकम्मा
  • कनिष्ठ, लघु × ज्येष्ठ, वरिष्ठ
  • कृष्ण × शुक्ल
  • काम × निष्काम
  • काल × अकाल
  • कीर्ति × अपकीर्ति
  • कुशल × अकुशल
  • कुरूप × सुरूप
  • कृतश्ञ × अकृतज्ञकृतध्न
  • कुख्यात × ख्यात, विख्यात
  • कृपा × अकृपा, कोप
  • कुसुम × वज्र
  • कृत × अकृत
  • क्रूर × अक्रूर
  • कृपण × उदार/दानी
  • क्रोध × क्षमा
  • कापुरुष × पुरुषार्थी
  • कृपणता × सुकृत्य
  • कसूर × बेकसूर
  • कृतज्ञ × कृतघ्न
  • कानूनी × गैरकानूनी
  • कठोर × कोमल
  • कोलाहल × शान्ति
  • करुण × निष्ठुर
  • कामी × ब्रह्मचारी
  • कपटी × निष्कपट
  • कुंठित × अकुंठित
  • कर्तव्य × अकर्तव्य
  • कुपथ × सुपथ
  • कदाचित × निश्चित
  • कल्पनातीत × कल्पनीय
  • कर्मण्य × अकर्मण्य
  • कुव्यवस्था × सुव्यवस्था
  • कथित × अकथित
  • कुलीन × अकुलीन
  • कायर × निडर
  • कमी × बाहुल्य
  • क्रिया × प्रतिक्रिया
  • कार्य × अकार्य
  • कुपुत्र × सुपुत्र
  • करुण × निष्ठुर/निस्करुण
  • कुटिल × सरल, अकरुण
  • कुटिलता × सरलता
  • कद × मधुर
  • कोप × कृपा
  • कड़ा × मुलायम
  • क्रय × विक्रय
  • कपट × निष्कट
  • कृपण × दाता
  • कृश × फुष्ट
  • कृत्रिम × प्राकृतिक
  • कुख्यात × विख्यात
  • कुबुद्धि × सुबदि
  • कलयुग × सतयुग
  • कुकृति × सुकृति
  • कपूत × सपूत
  • कुलटा × पतिव्रता
  • कोमल × कठोर
  • क्रम × व्यतिक्रम
  • कर्मण्य × अकर्मण्य
  • कड़वा × मीठा
  • कर्षण × विकर्षण
  • कीर्ति × अपकीर्ति
  • कुलदीप × कुलांगर
  • कल्याण × अकल्याण
  • कुसुम × बज्र
  • कायर × साहसी
  • कृत्रिम × प्राकृत
  • क्रूर × सदय/अक्रूर
  • कारण × अकारण

‘ख’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • खरा × खोटा
  • खण्डन × मण्डन
  • खाद्य × अखाद्य
  • खिलना × मुझानारा
  • खेद × प्रसन्नता
  • खगोल × भूगोल
  • खंडन × मंडन
  • खरीदना × बेचना
  • खास × आम
  • खुश × नाखुश
  • खेचर × भूचर
  • खुला × बन्द
  • खंड × अखंड
  • खल × साधु/सज्जन
  • खंडित × अखंडित
  • खाद्य × अखाद्य
  • खूबसूरत × बदसूरत
  • खर्च × आमदनी
  • खास × आम
  • खेद × प्रसन्‍नता
  • खीझना × रीझना
  • खाली × भरा
  • ख्यात × कुख्यात
  • खुशकिस्मत × बदकिस्मत
  • खेचर × भूचर
  • खुशमिजाज़ × बदमिज़ाज़

‘ग’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • गणतंत्र × राजतंत्र
  • गणतन्त्र × राजतन्त
  • गगन × पृथ्वी
  • गुप्त × प्रकट
  • गहरा × उथला
  • गर्म × ठण्डा
  • गरिमा × लघिमा
  • गहरा × छिछला/उथला
  • गुरू × शिष्य
  • गति × अवरोध
  • गौरव × लाघव
  • गद्य × पद्य
  • ग्रहण × अर्पण
  • गृही × त्यागी/संन्यासी
  • ग्रहीता × दाता
  • गृहीत × त्यक्त
  • गंभीर × अगम्भीर
  • आम × नगर
  • गण्य × नगण्य
  • गोरी × साँवली
  • गत × आगत, प्रत्यागत
  • गाढ़ा × पतला
  • गति × कुगति
  • गौरव × लाघव
  • गीला × सूखा
  • गृहस्थ × संन्यासी
  • गोचर × अगोचर
  • गरल × सुधा
  • गोपनीय × प्रकाशनीय
  • गरिमा × लघिमा
  • ग्रस्त × मुक्त
  • गत × आगत
  • ग्राह्य × त्याज्य, अग्राह्य, हेय
  • गौरक्षक × गौभक्षक
  • ग्राम्य × नागर
  • गसन_ × आगन
  • ग्रस्त × मुक्त
  • गहन × विरल
  • ग्थित × विकीर्ण
  • गम्भीर × अगम्भीर
  • गुण × दोष
  • गगन × पृथ्वी
  • गुरुत्व × लघुत्व
  • गअहण × त्याग
  • गूढ़ × प्रकट,अगूढ़
  • गुनाहगार × बेगुनाह
  • गीत × अगीत
  • गम्य × अगम्य
  • गेय × अगेय
  • गीला × सूखा
  • गोचर × अगोचर

‘घ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • घर × बाहर
  • घना × विरल
  • घटना × बढ़ना
  • घात × प्रतिघात
  • घटाना × बढ़ाना
  • घरेलू × बाहरी, वन्य
  • घटक × समुदाय
  • घृणा × स्नेह, प्रेम
  • चात × प्रतिघात
  • घाटा × लाभ
  • घोषित × अघोषित
  • घना × विरल
  • घोष × अधोष
  • घना × छितरा
  • घृणा × प्रेम
  • घटित × अघटित
  • घरेलू × बाहरी

‘च’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • चर × अचर
  • चरित्रवान × चरित्रहीन
  • चतुर × मूढ़
  • चाह × अनचाह
  • चढ़ाव × उतार
  • चिंतनीय × अचिंतनीय
  • चल × अचल
  • चिरंतन × नश्वर
  • चर्चित × अचर्चित
  • चिंता × शांति
  • चाटुकार × स्वाभिमानी
  • चोर × साधु
  • चारु × अचारु
  • चपल × गंभीर
  • चित्र × विचित्र
  • चातुर्य × मुर्खता
  • चोर × साधु
  • चिरायु × अल्पायु, स्वल्पायु
  • चंड × शांत
  • चिरंजीवी × अल्पजीवी
  • चेतन × अचेतन
  • चुस्त × ढीला, लचर, सुस्त
  • चिकना × खुरदरा
  • चेतन × जड़, अचेतन
  • चाहा × अनचाहा
  • चिरायु × अल्पायु
  • चैन × बेचैन
  • चिरंतन × नश्व
  • चिन्तित × निश्चिन्त
  • चिरसथायी × अल्पस्थायी

‘छ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • छात्र × छात्रा
  • छाया × धूप
  • छिनन × संलग्न/युक्‍त
  • छाँह × आतप
  • छोटा × बड़ा
  • छूत × अछूत
  • छोरा × छोरी
  • छल × निश्छल
  • छुटकारा × बन्धन
  • छ्ली × निश्छली
  • छाह × धूप
  • छादन × प्रकाशन
  • छरहरा × थुलथुल
  • छाया × आतप

‘ज’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • जर्जत × अक्षत
  • जन्म × मरण
  • जननी × जनक
  • जय × पराजय
  • जोड़ × घटाव
  • जननी × जनक
  • ज़ालिम × रहमदिल
  • जड़ × चेतन
  • जाली × असली
  • जागरण × निद्रा
  • जागर × अनवधानता
  • जातीय × विजातीय
  • जाति × कम
  • जारज × औरस
  • जाड़ा × गर्मी
  • जीवित × मृत
  • जीवन × मरण
  • ज्वार × भाटा
  • जागरण × शयन/निद्रा
  • जंगम × स्थावर
  • जागना × सोना
  • जटिल × सरल, सहज
  • ज्येष्ठ × कनिष्ठ
  • जल × स्थल, थल, निर्जल
  • ज्वार × भाटा
  • जन्म × मृत्यु, मरण
  • ज्योति × तम
  • जल्द × देर
  • जीर्ण × अजीर्ण
  • जागृत × सुषुप्त
  • जातीय × विंजातीय
  • जागरूक × उदासीन
  • जड़ × चेतन
  • जीवन × मरण
  • जटिल × सरल
  • जोड़ × घटाना
  • जन्म × मृत्यु
  • ज्योति × तम
  • जय × पराजय
  • जड़ता × चेतनता
  • जाति × विजाति
  • जल × थल/स्थल/निर्जल
  • जागृत × सुषुप्त
  • जवानी × बुढ़ापा
  • जीत × हार

‘झ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • झगड़ा × शान्ति
  • झोपड़ी × महल
  • झंकृत × निस्तब्ध
  • झूठ × सच
  • झंझा × तूफान
  • झोपड़ी × महल
  • झंझट × निश्चितता
  • झकझकाहट × धुंघला
  • झूठ × सच

‘ट’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • टल × अटल
  • टीका × भाष्य
  • टकसाली × सामान्य
  • टूटना × जुड़ना

‘ठ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • ठोस × तरल
  • ठहरना × जाना
  • ठाठ × सादगी
  • ठीक × गलत
  • ठौर × कुठौर॒
  • ठण्डा × गर्म

‘ड’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • डर × निडर
  • डिम्भ × निराडम्बर
  • डाल × पत्ती
  • डिम्ब × अक्षोभ
  • डाह × सद्भाव

‘ढ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • ढाल × तलवार
  • ढंग × कुढंग/बेढंग
  • ढालू × समतल
  • ढाढस × त्रास/निरुत्साह
  • ढीठ × विनम्र
  • ढरना × रुकना

‘त’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • तरल × ठोस
  • तनय × तनया
  • तरुण × वृद्ध
  • तटस्थ × आसक्त
  • तट × महघार
  • तलवार × ढाल
  • तृष्णा × वितृष्णा
  • ताप × शीत
  • तर्कपूर्ण × कुतर्कपूर्ण
  • तिमिर × प्रकाश
  • तृप्त × अतृप्त
  • तुच्छ × महान
  • त्यक्त × गृहीत
  • तेजस्वी × निस्तेज
  • तामसिक × सात्विक
  • त्रिकुटी × भृकुटी
  • तितिक्षा × असहिष्णुता
  • ठोस × तरल, द्रव
  • तिमिर × प्रकाश
  • तरुण × वृद्ध
  • तप्त × शीतल
  • तुलनीय × अतुलनीय
  • तृष × लतृष्ति
  • तुच्छ × महान्‌
  • ताजा × बसी
  • तेज × धीमा
  • तीव्र × मन्द
  • तेजस्वी × निस्तेज
  • तुकान्त × अतुकान्त
  • त्वरि × मंथर

‘थ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • थोड़ा × बहुत
  • थकावट × स्फूर्ति
  • थिर × गतिान
  • थोक × फुटकर/खुदरा
  • थोक × फुटकर, परचून, खुदरा

‘द’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • दास × स्वामी
  • दयालु × निर्दयी
  • दीर्घकाय × कृशकाय
  • द्श्य × अदृश्य
  • दूरवर्ती × निकटवर्ती
  • दृढ़ × अदृढ़
  • दूर × पास
  • दक्षिण × उत्तर
  • देय × अदे
  • दरिद्र × सम्पन्न
  • द्वन्द् × निद्वन्द्र
  • दानी × कृपण
  • दुर्जन × सज्जन
  • दृश्य × श्रव्य, अदृश्य
  • दक्षिण × वाम, उत्तर
  • दुष्ट × भला
  • दिवा × रात्रि
  • द्वी्यु × अल्पायु
  • दु:खांत × सुखांत
  • दुर्ब × सबल
  • दूषित × स्वच्छ
  • देनदार × लेनदार
  • द्वंद्व × निर्द्वन्द्व
  • दण्ड × पुरस्कार
  • देव × दानव, दैत्य
  • दैत्य × देव
  • देशभक्त × देशद्रोही
  • दाता × सूम
  • दुष्प्रभाव × सुप्राप्य
  • दूषित × स्वच्छ
  • दाखिल × खारिज
  • दिव्य × अदिव्य
  • दीर्घ × हस्व/लघु
  • दास × स्वामी
  • दुराचार × सदाचार
  • दुराचारी × सदाचारी
  • देह × विदेह
  • दुर्गति × सुगति
  • देव × दानव
  • दुश्कर × सुकर
  • देय × अदेय
  • द्वैत × अद्देत
  • देन × लेन
  • दुर्लभ × सुलभ
  • देर × सवेर, जल्दी
  • द्वेष × सद्भावना
  • दक्ष × अदक्ष
  • दुःशील × सुशील
  • दक्षिण × वाम

‘ध’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • धरा × गगन
  • धनी, धनिक × निर्धन, अकिंचन
  • धवल × श्याम
  • धनवान × अकिंचन
  • धनी × निर्धन
  • धीरोदान्त × धीरोद्वत
  • धर्म × अधर्म
  • धृष्ट × नम्र, विन्रम, विनीत
  • ध्वंस × निर्माण
  • धनात्मक × ऋणात्मक
  • धीरता × अधीरता
  • धीर × अधीर
  • धुव × अस्थि
  • धृष्ट × विनीत/विनम्र
  • धैर्य × अर्र्य

‘न’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • नकद × उधार
  • नगर × ग्राम
  • नश्वर × अनश्वर॒
  • नकारात्मक × सकारात्मक
  • नख × शिख
  • नित्य × अनित्य
  • नवीन × प्राचीन
  • निरक्षर × साक्षर
  • नया × पुराना
  • निर्भीक × डरपोक
  • निविद्ध × विहित
  • निर्वाध × अबाध
  • निश्चल × चंचल
  • निर्दोष × सदोष
  • निकट × दूर
  • निर्माण × विनाश, ध्वंस, विध्वंस
  • निर्थक × सार्थक
  • निष्काम × सकाम
  • न्याय × अन्याय
  • निरावृत्त × आवृत्त
  • नागरिक × ग्रामीण
  • नीरस × सरस
  • नर × नारी
  • नूतन × पुरातन
  • निर्गुण × सगुण
  • न्याय × अन्याय
  • निराशा × आशा
  • नश्वर × शाश्वत, अनश्वर
  • निरोगी × रोगी
  • नागरिक × ग्रामीण
  • नि:शुल्क × सशुल्क
  • निजी × सार्वजनिक
  • निर्दोष × सदोष
  • निश्छल × छल, छली
  • निषिद्ध × विहित, सिद्ध
  • निरामिष × सामिष, आमिष
  • निंद्य × वंद्य
  • निर्लज्ज × सलज्ज
  • नीति × अनीति
  • निर्मल × मलिन
  • नैसर्गिक × कृत्रिम, अनैसर्गिक
  • निर्दय × सदय, दयालु
  • न्यून × अधिक

‘प’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • पण्डित × मूर्ख
  • पवित्र × अपवित्र
  • परिचित × अपरिचित
  • पक्ष × विपक्ष
  • प्रकट × गुप्त/अप्रकट
  • परतंत्र × स्वतंत्र
  • प्रवेश × निकास
  • परिश्रम × विश्राम
  • परमार्थ × स्वार्थ
  • पार्थिव × अपार्थिव
  • पक्षपाती × निष्पक्ष
  • पात्र × कुपात्र
  • पाप × पुण्य
  • पूर्णता × अपूर्णता
  • प्रतिष्वा × अ्रततिष्ठा
  • पूरब × पश्चिम
  • प्राय: × बहुघा
  • पंथ × कुपंथ
  • प्रैद × ओद
  • पंडित × मूर्ख
  • प्राक्तिक × अप्राकृतिक
  • प्रसारण × अप्रसारण
  • पक्ष × विपक्ष
  • प्रमाणिक × अप्रमाणिक
  • प्राचीन × आधुनिक
  • प्रशंसा × निंदा
  • पावन × अपावन
  • प्रधान × गौण
  • पसन्द × नापसन्द
  • प्रशंसक × निंदक
  • प्रसारण × संकुचन
  • प्रकाशन × गोपन
  • प्रगति × प्रतिगमन
  • प्रवृत्ति × निवृत्ति
  • पक्का × कच्चा
  • प्रवेश × प्रस्थान, निकास
  • परोक्ष × अपरोक्ष
  • प्रात: × सायं
  • प्रोत्साहित × हतोत्साहित
  • प्रारंभिक × अंतिम
  • प्रधान × गौण
  • परकीय × स्वकीय
  • प्रशंसा × निंदा
  • पराधीन × स्वाधीन
  • प्रत्यय × अप्रत्यय
  • परुष × कोमल
  • पवित्र × अपवित्र
  • परिमिति × अपरिमिति
  • पुरोगोमी × पश्चगामी
  • पाश्चात्य × पूर्वीय, पौरस्त्य, पौर्वात्य
  • परिमित × अपरिमित
  • पाप × पुण्य, निष्पाप
  • परिणत × अपरिणत
  • पुष्ट × क्षीण, अपुष्ट
  • यू्ण × एक़्य्ण
  • पूर्व × उत्तर, अपर, पश्चिम
  • पाच्य × अपाच्य
  • पुरस्कार, क्षमा × दंड, तिरस्कार
  • पठित × अपठित
  • पूर्ववर्ती × परवर्ती, उत्तरवर्ती
  • परिग्रही × अपरियग्रही
  • पूर्ण × रिक्त, अपूर्ण
  • पोषित × अपोषित
  • प्रकट × गुप्त, गुह्य
  • पण्डित × मूर्ख
  • प्रमुख, मुख्य × सामान्य, गौण
  • परिचित × अपरिचित
  • प्रमेय × अप्रमेय
  • प्रकट × गुप्त/अप्रकट
  • प्रत्यक्ष × परोक्ष, प्रत्यक्ष
  • प्रवेश × निकास
  • प्रयोग × अप्रयोग
  • परमार्थ × स्वार्थ
  • प्रसूति × निवृत्ति
  • पक्षपाती × निष्पक्ष
  • प्रभावी × अप्रभावी, निष्प्रभावी
  • पसन्द × नापसन्द
  • प्राचीन × नवीन, अर्वाचीन, आधुनिक
  • प्रसारण × संकुचन
  • प्राकृतिक, नौसर्गिक × कृत्रिम, विकृत, अप्राकृतिक
  • पृथक × संयुक्त

‘फ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • फल × अफल
  • फ़्जीहत × इज्जत
  • फाटक × हाटक
  • फूल × कौंटा
  • फैलना × सिकुड़ना
  • फुल्ल × म्लान
  • फ़ायदा × नुकसान
  • फिरना × स्थिर
  • फलदायक × निष्फल

‘ब’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • बलवान × बलहीन
  • बहुमत × अल्पमत
  • बलिष्ठ × दुर्बल
  • ब्रम्ह × जीव
  • बचपन × यौवन
  • बाढ़ × सूखा
  • बड़ा × छोटा
  • बाह्य × अभ्यंतर
  • बहुत × थोड़ा
  • बलवान × बलहीन
  • बढ़िया × घटिया
  • बहिरंग × अंतरंग
  • बर्बर × सभ्य
  • बहिष्कार × स्वीकार, अंगीकार
  • बहुतायत × कमी
  • बंधन × मुक्ति, मोक्ष
  • बेमेल × संगत
  • बोध्य × अबोध्य
  • बाघित × अबाधित
  • बेडौल × सुडौल
  • बन्धुत्व × शत्रुत्व
  • बिम्ब × प्रतिबिम्ब
  • बाढ × सूखा
  • बुढ़ापा × जवानी
  • बाहर × भीतर
  • बुद्धिमान × मूर्ख
  • बहिष्कार × स्वीकार
  • बुराई × भलाई
  • बहिरंग × अन्तरंग
  • बोध × अबोध
  • बंध्या × स्वीकार
  • बिहान × आज

‘भ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • भोला × चालाक
  • भला × बुरा
  • भीषण × सौम्य
  • भाव × अभाव
  • भग्न × अभग्न
  • भूत × भविष्य
  • मंगुर × अभंगुर
  • भूमिका × उपसंहार
  • भगवान × भगवती
  • भ्रांत × निभ्रांत
  • भय × साहस
  • भद्र × अभद्र
  • भव्य × अभव्य
  • भूगोल × खगोल
  • भद्र × अभद्र
  • भूषण × दूषण, कुभूषण
  • भक्ष्य × अभक्ष्य
  • भौतिक × आध्यात्मिक, दैविक
  • भंजक × योजक
  • भक्त × अभक्‍त
  • भारी × हल्का
  • भलाई × बुराई
  • भाग्य × दुर्भाग्य
  • भिन्‍न × अभिन्‍न
  • भाव × अभाव
  • भूत × भविष्य
  • भयभीत × निर्भय
  • भूगोल × खगोल
  • भ्रान्त × निर्धान्त
  • भोगी × योगी
  • भूषण × दूषण
  • भोज्य × अभोज्य
  • भावी × अतीत
  • भौतिक × आध्यात्मिक
  • भला × बुरा
  • भाई × बहन
  • भेद × अभेद
  • भोग्य × अभोग्य

‘म’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • महात्मा × दुरात्मा
  • मतैक्य × मतभेद
  • मन्द × त्वरित
  • मानवता × नृशंसता
  • मधु × तिक्त/कटु
  • मालिक × नौकर
  • ममता × निर्ममता
  • मिलन × विरह
  • मानव × दानव
  • मुनाफा × नुकसान
  • मानवीय × अमानवीय
  • मुश्किल × आसान
  • मानवता × दानवता/नृशंसता
  • महत्तम × लघुत्तम
  • मालिक × नौकर
  • मानव × दानव
  • महीन × मोटा
  • मिथ्या × सत्य
  • मत × विमत
  • मुख × पृष्ठ, प्रतिमुख
  • मस्रण × रुक्ष
  • मूक × वाचाल, मुखर
  • मेहमान × मेजबान
  • मौलिक × अनुदित
  • मितव्ययिता × अमितव्ययिता
  • मृदुल × कठोर
  • मीठा × कड़वा
  • मूढ़ × ज्ञनी
  • मुदित × खिनन
  • मिलन × विरह/बिछोह
  • मूक × वाचाल
  • मृदुल × कठोर
  • महायोगी × महाभोगी
  • मिथ्या × सत्य
  • मान × अपमान
  • मैत्री × अमैत्री
  • मिट × अमिट
  • मिश्रित × अमिश्रित
  • मौखिक × लिखित
  • मूर्त × अमूर्त
  • मित × अपरिमित
  • मित्र × शत्रु
  • मुसीबत × आराम
  • मूल॑ × निर्मूल
  • मुख × पृष्ठप्रतिमुख
  • मूल्यवान × मूल्यहीन
  • मार्जित × अमार्जित
  • मौन × मुखर
  • मरहूम × जीवित
  • मोक्ष × बन्धन
  • महल × झोपड़ी

‘य’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • यश × अपयश
  • योग × वियोग
  • यथार्थ × कल्पना/आदर्श
  • योगी × भोगी
  • याद × भूल
  • यश × अपयस
  • युद्ध × शान्ति
  • यथार्थ × कल्पनिक, कल्पित, आदर्श
  • योगी × भोगी
  • यौवन × जरा
  • यंत्रणा × सुख
  • योग × भोग/वियोग
  • योग्यता × अयोग्यता
  • याचक × अयाचक
  • यौवन × बुढ़ापा
  • यत × असंयत
  • योग्य × अयोग्य

‘र’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • रत × विरत
  • रक्षक × भक्षक
  • रक्षक × भक्षक
  • रत × विरत
  • रचना × ध्वंस
  • रागी × विरागी
  • राग × विराग
  • राग × द्वेष
  • राजा/राच × रंक/प्रजा
  • राष्ट्रप्रेम × राष्ट्रद्रोह
  • राक्षस × देवता
  • रात × दिन
  • रहमदिल × बेरहम
  • रचना, सृजन × ध्वंस, विनाश, संहार
  • राजतन्त्र × जनतन्‍त्र
  • रथी × विरथ
  • रागी × विरागी
  • राम × श्याम, रावण
  • रात × दिन
  • राजा × रंक, रानी
  • रूढिवीदी × स्वच्छन्दतावादी
  • राजतंत्र × जनतंत्र, प्रजातंत्र
  • रंगीन × रस्गहीन
  • रोग × निरोग
  • रूढ़िबद्ध × रूढिमुकत
  • रुदन × हास्य
  • रुक्ष × मृदु
  • रोगी × निरोगी
  • रौद्र × अरौद्र
  • राहत × प्रकोप
  • रद्द × बहाल
  • रूप × कुरूप
  • रुचि × अरुचि

‘ल’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • लक्ष्य × अलक्ष्य
  • लाभ × हानि
  • लघु × दीघ॑/गुरु
  • लजीला × बेशर्म
  • लचीला × कठोर
  • लाभप्रद × हानिप्रद
  • लम्बाई × चौड़ाई
  • लिखित × मौखिक
  • लाभ × हानि
  • लक्षण × विलक्षण
  • लिप्त × निर्लिप्त
  • लालसा × विरक्ति
  • लिखित × मौखिक
  • लिप्त × निर्लिप्त, अलिप्त
  • लोक × परलोक
  • लघु × गुरु, दीर्घ, महत्
  • लोलुप × अनासक्त
  • लौकिक × अलौकिक, पारलौकिक
  • लौकिक × पारलौकिक
  • लापरवाह × सावधान
  • लौह × अलौह
  • लुभावना × घिनौना
  • लाघव × गौरव
  • लक्षित × अलक्षित
  • लुप्त × व्यक्त/प्रकट
  • लोकातीत × साधारण
  • लोहित × अलोहित

‘व’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • वर्तमान × भूत
  • वसंत × पतझड़
  • व्यस्त × अव्यस्त
  • वक्र × सरल, ऋजु
  • व्यक्तित × सार्वभौम
  • विशिष्ट × साधारण
  • वाद × प्रतिवाद
  • विजय × पराजय, परास्त
  • विकारी × अविकारी
  • विधवा × सधवा
  • विजय × पराजय
  • विमुख × सम्मुख, उन्मुख
  • विकास × ह्रास
  • विशेष, विशिष्ट × सामान्य, साधारण
  • विराट/विशाल × क्षुद्र
  • विशालकाय × क्षीणकाय, लघुकाय
  • विश्लेषण × संश्लेषण
  • वियोग, विरह × मिलन
  • व्यास × समास
  • विरोध × समर्थन, सहयोग
  • वनस्थल × मरुस्थल
  • विश्लेषण × संश्लेषण
  • विशालकाय × क्षणकाय
  • वीर × कायर
  • विदग्ध × अविदग्ध
  • वैभव × पराभव
  • विचारित × अविचारित
  • वृहत्, महत् × लघु, क्षुद्र
  • विबुध × अविबुध
  • व्यस्त × अकर्मण्य, अव्यस्त
  • विकृत × अविकृत
  • वेदना × परमानन्द
  • वसन्त × पतझड़
  • विनम्र × उच्छृंखल
  • विकल × अविकल
  • व्याप्त × अय्याप्त
  • विद्यान × अविद्यमा
  • व्यग्र × अब्यग्र
  • विभकत × अविभक्त
  • विश्वत × अविश्वस्त
  • विहित × अविहित
  • विस्तीर्ण × अविस्तीर्ण
  • व्यष्टि × समष्टि
  • व्यवह्नत × अव्यवहृत
  • विचलित × अविचलित
  • वन × मरु
  • विज्ञ × अविज्ञ
  • वृद्ध × बालक
  • विपद × सपद
  • विदेशी × स्वदेशी
  • वैदिक × अवैदिक
  • विशेष × साधारणसामान्य
  • विश्वसनीय × अविश्वसनीय
  • विनत × उद्दण्ड
  • विलम्ब × अविलम्ब
  • विभव × पराभव
  • विनीत × धृष्ट
  • विधवा × सधवा, सुहागिन
  • विस्तारण × संक्षेपण
  • विपन × सम्पन्न
  • विश्वास × अविश्वास
  • विदाई × स्वागत
  • विस्मण × स्मरण
  • विहित × निषेध
  • विशिष्ट × सामान्य
  • विद्वान्‌ × मूर्ख
  • वीर × कायर

‘श’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • शकुन × अपशकुन
  • शयन × जागरण
  • शब्द × नि:शब्द
  • शकुन × अपशकुन
  • शक्ति × क्षीणता
  • शीत × उष्ण
  • शरण × अशरण
  • शुभ × अशुभ
  • शत्रुता × मित्रता
  • श्वेत × श्याम
  • शस्त्र × अस्त्र
  • श्वास × उच्छ्वास
  • शिष्ट × कट
  • शृंखला × विशृंखला
  • शिक्षित × अशिक्षित
  • श्रीगणेश × इतिश्री
  • शिक्षा × अशिक्षा
  • शासक × शासित
  • शीर्ष॑/शिखर × तल
  • शत्रु × मित्र
  • शिष्य × गुरु
  • शुष्क × सिक्त
  • शीतल × उष्ण
  • शोषक × पोषक
  • शुभ × अशुभ
  • श्यामा × गौरी
  • शुद्धि × अशुद्धि
  • श्लील × अश्लील
  • शुल्क × निःशुल्क
  • शांति × क्रांति, अशांति
  • शुचि × अशुचि
  • श्रद्धा × घृणा, अश्रद्धा
  • शेष × अशेष
  • शोभनीय × अशोभनीय
  • शोभन × अशोभन
  • शाश्वत × क्षणिक
  • शयन × जागरण
  • शाप × वरदान
  • शान्ति × अशान्ति
  • शासक × शासित
  • शर्मदार × बेशर्म
  • शालीन × धृष्ट
  • शुष्क × आर्द्र
  • शिख × नख
  • श्वास × उच्छवास
  • शोधित × अशोधित
  • शोहरत × बदनामी
  • शंक × निशंक

‘स’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • सभ्य × असमभ्य
  • सम × विषम
  • सम्पन्न × विपन्न
  • सजल × निर्जल
  • सत्कार × तिरस्कार
  • सगुण × निर्गुण
  • सबल × दुर्बल
  • सखा × शत्रु
  • समावेश × अनावेश
  • स्पष्ट × अस्पष्ट
  • सनाथ × अनाथ
  • सहयोगी × प्रतियोगी
  • स्वार्थी × परार्थी
  • सकर्म × निष्कर्म
  • स्पष्ट × अस्पष्ट
  • समष्टि × व्यष्टि
  • संकल्प × विकल्प
  • सद्वृत्त × दुर्वृत्त
  • स्वजाति × विजाति
  • समूल × निर्मूल
  • स्वीकृति × अस्वीकृति
  • सत्कर्म × दुष्कर्म
  • सनातनी × प्रगतिवादी
  • सशंक × निश्शंक
  • ससीम × असीम
  • सहित × रहित
  • सदाचार × दुराचार
  • सत्कार × तिरस्कार
  • सरल × कठिन
  • सक्षम × अक्षम
  • सवर्ण × असवर्ण
  • समर्थ × असमर्थ
  • सत्य × पूगअसत्य
  • साहचर्य × अलगाव
  • स्थिर × चंचल
  • सार्थक × निरर्थक
  • संगत × असंगत
  • सुशील × दुःशील
  • संपद्‌ × विपद्‌
  • सुसंग × कुसंग
  • संकोच × निः:संकोच
  • सुगंध × दुर्गध
  • संयोग × वियोग
  • सुलभ × दुर्लभ
  • संश्लिष्ट × विश्लिष्ट
  • सुपथ × कुपथ
  • सन्धि × विग्रह
  • सुमति × कुमति
  • सपूत × कषपूत
  • सुपरिणाम × दुष्परिणाम
  • सक्षम × अक्षम
  • सुयोग × कुयोग
  • सुकृति × कुकृति
  • सौभाग्य × दुर्भाग्य
  • सुदूर × निकट
  • संपद् × विपद्
  • सुमार्ग × कुमार्ग
  • संतोष × असंतोष
  • सुपथ × कुपथ
  • संकल्प × विकल्प
  • सुपात्र × कुपात्र
  • संयोग × वियोग
  • सुशील × दुशील
  • संग्रह × त्याग
  • सुगन्ध × दुर्गन्ध
  • संधि × विग्रह
  • सुधा × गरल
  • स्वर्ग × नरक
  • सूक्ष × स्थूल
  • स्वर × व्यंजन
  • सुलभ × दुर्लभ
  • स्वप्न × जागरण
  • सामयिक × असामयिक
  • स्वामी × सेवक
  • सामिष × निरामिष
  • स्थूल × सूक्ष्म
  • साहस × भय
  • स्तुति × निंदा
  • सात्विक × तामसिक
  • स्वतंत्रता × परतंत्रता
  • साक्षर × निरक्ष
  • स्त्री × पुरूष
  • साहचर्य × पृथक्करण
  • सरल × कुटिल, वक्र, कठिन
  • सातत्य × असातत्य
  • सविकार × निर्विकार
  • सुकाल × दुष्काल
  • सजीव × निर्जीव, अजीव
  • सुगति × दुति
  • सबाध × निर्बाध
  • सुधाय॑ × असुघार्य
  • सबल × दुर्बल, अबल
  • सैद्धान्तिक × असैद्धान्तिक
  • सबल × दुर्बल, निर्बल
  • स्मरणीय × विस्मरणीय
  • ससीम × नि:सीम, असीम
  • स्वाभाविक × अस्वाभाविक
  • सदाशय × दुराशय
  • सहयोगी × प्रतियोगी
  • समास × व्यास, विग्रह
  • स्वदेश × विदेश
  • सभ्य × बर्बर, असभ्य
  • सज्जन × दुर्जन
  • सभय × निर्भय, अभय
  • सत्कर्म × दुष्कर्म
  • सत्याग्रह × दुराग्रह
  • स्थावर × ज॑गम
  • सफल × विफल, असफल, निष्फल
  • सगुण × निर्गुण
  • सज्जन × दुष्ट, दुर्जन
  • सृजन × विनाश
  • सदाचार × कदाचार, दुराचार
  • स्वदेशी × विदेशी
  • सादर × निरादर
  • सुनाम × दुर्नाम
  • साकार × निराकार
  • सेवित × असेवित
  • सापेक्ष × निरपेक्ष
  • स्तब्ध × अस्तब्ध
  • सुगम × दुर्गम, अगम
  • सुसाध्य × दुःसाध्य
  • सुबोध × दुर्बोध
  • सुसंगति × कुसंगति
  • सुनाम × दुर्नाम
  • स्खलित × अस्खलित
  • सुधा × गरल, विष, हलाहल
  • स्थिरचित्त × अस्थिरचित्त
  • सुकर्म × कुकर्म, दुष्कर्म
  • सुलक्षण × कुलक्षण
  • सुदूर × सन्निकट, अदूर
  • सौम्य × उग्र
  • सुकृति × कुकृति, दुष्कृति
  • सबेत × अचैत
  • सुकाल × अकाल, दुष्काल
  • सजल × निर्जल
  • सौम्य × उग्र, असौम्य
  • सुरीति × कुरीति
  • संक्षेपण × विस्तारीकरण
  • सुबोध × दुर्बध
  • संघटन × विघटन
  • स्वधर्म × विधर्म, परधर्म
  • संकीर्ण × विस्तीर्ण
  • स्वार्थ × निःस्वार्थ, परमार्थ
  • संगठित × असंगठित
  • स्मरण × विस्मरण, अस्मरण
  • संकोच × असंकोच, प्रसार
  • स्तुत्य × निंद्य
  • संन्यासी × गृही, गृहस्थ
  • स्थिर × चंचल, अस्थिर, गत्यात्मक
  • स्वागत × तिरस्कार
  • सृष्टि × प्रलय, संहार
  • स्वजाति × विजाति

‘ह’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • हर्ष × विषाद
  • हार × जीत
  • हमारा × तुम्हारा
  • हर्ष × विषाद, शोक
  • हस्व × दर्घ
  • हिंसा × अहिंसा
  • हित × अहित
  • हास × रूदन
  • हेय × गरह्म
  • ह्रस्व × दीर्घ
  • होनी × अनहोनी
  • ह्रास × वृद्धि, विकास
  • हमदर्द × बेदर्द
  • हास × वृद्धि
  • हत × अहत
  • हार × जीत
  • हिंसा × अहिंसा
  • हानि × लाभ
  • हास × रूदन

‘क्ष’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • क्षर × अक्षर
  • क्षर × अक्षर
  • क्षमा × दण्ड
  • क्षम्य × अक्षम्य
  • क्षणिक × शाश्वत
  • क्षुद्र × विराट्, विशाल, महान
  • क्षय × अक्षय
  • क्षणिक × शाश्वत
  • क्षति × लाभ
  • क्षुब्द × शान्त
  • क्षुद्र × महत्‌

‘ज्ञ’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • ज्ञान × अज्ञान
  • ज्ञेय × अज्ञेय
  • ज्ञानी × मूढ़/मूर्ख
  • ज्ञात × अज्ञात

‘श्र’ से शुरू होने वाले विलोम शब्द

  • श्रोता × वक्ता
  • श्राप × आशीर्वाद
  • श्रवण × दर्शन
  • श्रध्दा × अंधश्रध्दा
  • श्रव्य × दृश्य
  • श्रीमती × श्रीमान

निष्कर्ष । Conclusion

मैं आशा करता हूं कि आपको हमारे द्वारा दी गई जानकारी विलोम शब्द क्या है?। विलोम शब्द कैसे बनते है? 100 विलोम शब्द हिंदी में । vilom shabd in hindi जरूर पसंद आयी होगी और आपके सभी सवालों का भी जवाब मिल गया होगा। अगर आपको हमारी इस पोस्ट से सम्बंधित कोई भी सवाल है तो आप हमे कमेंट करके जरूर बताये और जानकारी पसंद आई हो तो इसे अपने दोस्तों और परिवार संग के साथ संग शेयर जरूर करें।

FAQ ON vilom shabd । अक्सर पूछे जाने वाले प्रश्न

Q.1 राजा का विलोम शब्द क्या है?

राजा का विलोम शब्द रानी, प्रजा, रंक होता है।

Q.2 सुंदर का विलोम शब्द क्या है?

सुंदर का विलोम शब्द कुरूप है।

Q.3 उदय का विलोम शब्द क्या है?

उदय का विलोम शब्द अस्त होता है।

Q.4 अनुकूल का विलोम शब्द क्या है?

अनुकूल का विलोम शब्द प्रतिकूल होता है।

Leave a Comment